SOCIOLINGVISTIKA
Katedra za opštu lingvistiku
Katedra za iberijske studije
Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu
Zimski semestar školske 2008/09. godine
Prof. dr Jelena Filipović
Dr Maja Miličević
e-mail: jelenafbgd@gmail.com, milmaja@gmail.com
U okviru predmeta Sociolingvistika studenti će se upoznati sa osnovnim konceptima koji se tiču odnosa jezika i društva, odnosno, sa načinima na koje jezik koristimo u različitim društvenim kontekstima, kao i sa osnovnim razlozima za jezičku varijaciju. Pored obaveznog učešća u diskusijama tokom časova, od studenata se očekuje da tokom školske godine izrade sopstveni «sociolingvistički portfolio», seminarski rad na osnovu istraživanja koje će sprovesti na sociolingvističku temu po sopstvenom izboru i u dogovoru sa nastavnikom, kao i da na času prezentiraju i kritički komentarišu (samostalno, u paru ili u grupi) sadržaj jednog od radova koji se nalaze na spisku literature.
TEME: Različite perspektive odnosa jezika i društva i relevantna sociolingvistička terminologija (jezik, dijalekt, varijetet, dijalektologija (horizontalna i vertikalna, jezička grupa/govorna zajednica, itd.), sociolingvistika i srodne discipline: sociologija jezika, antropološka lingvistika, itd; jezička varijacija i društvena klasa; jezik i rod; jezik i društveni kontekst (stilovi i registri, diglosija); jezički kontakti i jezičke promene (preključivanje kodova, bilingvizam/multilingvizam, zamena i smrt jezika, jezička evolucija, pidžini i kreoli); metodologija sociolingvističkih istraživanja; jezik i kultura; jezička politika i jezičko planiranje.
Raspodela ocene:
Sociolingvistički portfolio (3 rada po 5%): 15%
Prikaz i kritički komentar odabranog članka: 10%
Seminarski rad: 25 %
Završni ispit: 50%
UKUPNO: 100%
ocena 10: od 91% do 100%
ocena 9: od 82% do 90%
ocena 8: od 72% do 81%
ocena 7: od 62% do 71%
ocena 6: od 55% do 61%
Uputstva za izradu sociolingvističkog portfolia:
Tokom semestra potrebno je napisati 3 izveštaja o zapažanjima u vezi sa temama koje se obrađuju na časovima. Zapažanja se mogu odnositi na različite aspekte svakodnevne upotrebe jezika: jezik u medijima, u porodici, na fakultetu, u vršnjačkoj grupi, itd. Potrebno je uključiti uvodni paragraf u kome se oobrazlaže odabir teme, kao i veza teme sa diskusijom na času. Svaki izveštaj treba da sadrži najmanje 500 reči, kao i relevantnu bibliografiju (uključujući i dnevnu štampu, Internet, itd.). Datumi za predaju izveštaja biće naknadno objavljeni.
Uputstva za izradu seminarskog rada:
Seminarski rad od 10 autorskih strana (1800 slovnih znakova po strani, 1,5 prored) radi se na osnovu samostalnog ili istraživanja u paru ili grupi koje studenti sprovode na neku od sociolingvističkih tema koje se obrađuju na časovima. Istraživanje uključuje «rad na terenu», odnosno samostalno prikupljanje i obradu sociolingvističkih podataka, kritički prikaz literature na određenu temu, itd. Rad i obavezna prateća bibliografija moraju se prirediti na osnovu uputstava za izradu seminarskih radova koje se nalazi u biblioteci Katedre za iberijske studije (aneks između 3. i 4. sprata u novoj zgradi). Temu biraju studenti uz konsultacije sa nastavnikom. Konačne verzije seminarskih radova predaju se u pretposlednjoj nedelji zimskog semestra.
Uputstva za prikaz odabranih članaka:
Odabrani članci iz oblasti srpske i opšte sociolingvistike biće uključeni u paket fotokopija. Od studenata se očekuje da u manjim grupama prirede prikaz sadržaja jednog rada uz kritički osvrt u skladu sa do tada stečenim znanjima iz oblasti sociolingvistike i opšte lingvistike. SVI PRIKAZI SE MORAJU PREDATI U PISANOJ FORMI I U SKLADU SA PRAVILIMA AKADEMSKOG PISANJA. O roku za predaju dogovorićemo se na jednom od prvih časova. Kritički prikazi biće predstavljeni na časovima u drugom delu semestra prema unapred određenom dogovoru sa nastavnikom.
OBAVEZNA LITERATURA:
(Biće dostupna u vidu fotokopija u fotokopirnici «Mladost» u Vasinoj ulici, sem knjige prof. Bugarskog koja se može naći u knjižarama, ili dostupna na veb strani Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
Bugarski, Ranko. 1996. Jezik u društvu. Beograd: XX vek.
Ili:
Trudgill, Peter. (1983 ili najnovije izdanje do koga možete da dođete). Sociolinguistics. Anintroductiontolanguageandsociety. Penguin Books.
Kao i:
1) Feagin, Crawford. 2004. Entering the Community: Fieldwork. In: J.K. Chambers,
Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (eds.) The Handbook of Language
variation and Change. Blackwell Publishing, pp. 20-39.
2) Filipović Jelena, Julijana Vučo, Ljiljana Đurić. 2007. Critical review of language education policies in compulsory primary and secondary education in Serbia. Current Issues in Language Planning: Vol. 8:1: 222-242. (dostupno na Web stranici Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
3) Filipović, Jelena. & Ivana Vučina Simović. 2008. Language and identity among the Sephardim in the territories of Former Yugoslavia. U: Sikimić, Biljana (ed.). The Romance Balkans, Belgrade: SANU: 303-317. (dostupno na Web stranici Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
4) Radovanović, Milorad & Randall A. Major. 2001. On Serbian (socio)linguistics. International Journal of Sociology of Language, 151: 1-6.
Radovi za kritički prikaz:
(dostupno na Web stranici Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
1) Bratt Poulston Christina & G. Richard Tucker 2003. Language Policies and Language Rights. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp. 472-483.
2) Bratt Poulston Christina & G. Richard Tucker. 2003. Language and Gender: Introduction. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp.199-202.
3) Bratt Poulston, Christina. 2003. Linguistic Minorities and Language Policies. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp 395. 407.
4) Brown, Roger & Albert Gilman. 2003. The Pronouns of Power and Solidarity. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp. 156- 176.
5) Bugarski, Ranko. 2001. Language, nationalism and war in Yugoslavia. International Journal of Sociology of Language, 151: 69-87.
6) Ferguson, Charles. 2003. Diglossia. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp 345-358.
7) Filipović, Jelena. (u štampi). Cultural models and variation in oral narratives, u: J. Nikolić (ur.) Advances in Oral Literature Research. Beograd: Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu. (dostupno na Web stranici Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
8) Filipović, Jelena. 1998. Novi pristup analizi preključivanja kodova. Zbornik zafilologiju i lingvistiku Matice srpske, XLI/1: 135-145.
9) Filipović, Jelena. 1998. The status of Serbian as the minority language within a Serbian-American community. Filološki pregled XXV, 2: 147-157.
10) Filipović, Jelena. 2007. Ideološki aspekti politike i planiranja nastave jezika, u: J. Vučo (ed.) Savremene tendencije u nastavi jezika i književnosti. Beograd: Filološki fakultet, str. 375-385. (доступно на веб страни Катедре за иберијске студије на којој се налази силабус за предмет Специјални курс из шпанског језика – Социолингвистика)
11) House. J. 2003. English as a lingua franca: A threat to mulilingualism. Journal of Sociolinguistics 7(4), 556–578.
12) Ivić, Pavle. 1999. Jezičko planiranje u Srbiji danas (elektronska verzija). Jezik danas.
13) Lakoff, Robin. 2003. Selections from Language and Woman’s Place. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp. 203-207.
14) Magner, Thomas F. 2001. Digraphia in the territories of the Croats and Serbs. International Journal of Sociology of Language, 150: 11-26.
15) Mikes, Melanie. 2001. Sociolinguistic backgrounds of kindergarten children in bilingual settings. International Journal of Sociology of Language, 151: 49-67.
16) Mišić Ilić, Biljana. 2004. Language and culture studies wonderland through the linguistic looking glass. Facta universitatis Series: Linguistics and Literature Vol. 3, No 1, pp. 1 – 15. (dostupno na Web stranici Katedre za iberijske studije na kojoj se nalazi silabus za predmet Specijalni kurs iz španskog jezika – Sociolingvistika)
17) Petrović, Dragoljub. 2001. Languages in contact: standard Serbian phonology in an urban setting. International Journal of Sociology of Language, 151: 19-40.
18) Pranjković, Ivo. 2001. The Croatian standard language and the Serbian standard langauage. International Journal of Sociology of Language,147: 31-50.
19) Tannen, Deborah. 2003. The Relativity of Linguistic Strategies: Rethinking Power and Solidarity in Gender Dominance. In: Christina Bratt Poulston & G. Richard Tucker (eds.) Sociolinguistics. The Essential Readings. Blackwell Publishing, pp. 208- 229.
20) Tollefson, James W. 2002. The language debates: Preparing for the war in Yugoslavia, 1980-1991. International Journal of Sociology of Language, 154: 65-82.
21) Trudgill, Peter. 2004. Glocalization and the Ausbau linguistics of modern Europe, in: Speaking from the Margin: Global English from a European Perspective, Anna Duszak and Urszula Okulska (eds). Polish Studies in English Language and Literature, Vol. 11. Series Editor Jacek Fisiak. Frankfurt, New York, Oxford: Peter Lang. 2004.